ATAMER Anadolu Tarih Araştırma Merkezi Derneği 10 Mayıs 2014 itibariyle 58 kitabı kapsayan bibliyografik bir liste, çeşitli makaleler ve bilgiler mevcuttur.
Bolhovitinov, L. M. 11 Aralık 1915 tarihli Resmi Ermeni Raporu. Rus Kafkas Ordusu Kurmay Başkanı Tuğgeneral L. M. Bolhovitinov. Hazırlayan Mehmet Perinçek. İstanbul: Doğan Kitap, 2009.
Perinçek, Çarlık arşivlerinde "Taşnakların önderliğindeki geniş Ermeni kitlelerinin Batılı emperyalist devletlerle ve Çarlık Rusyası'yla işbirliği"ni ve "Ermeni gönüllü birliklerinin "Büyük Ermenistan"ı kurmak amacıyla nüfus dengesini kendi lehlerine çevirmek için giriştikleri Müslüman nüfusa yönelik etnik temizlik politikası"nı kanıtlayan belgelerle dolu olduğunu belirtmektedir. Bu kitapta ele alınan rapor söz konusu belgelerin en önemlilerinden biridir. Ermeni gönüllü birlikleri liderlerinin sunduğu raporlardaki yanlışları ve çarpıtmaları düzeltmek amacıyla kaleme alınmış bir raporu sunmaktadır.
Seri kaydına göre, Erzincan Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Araştırma Yayınları dizisinin ilk yayını olan kitap, aynı zamanda Fakülte'nin ve Üniversitenin de ilk yayını olma özelliğini taşımaktadır. Kitabın önsözünde yazar, Rus arşivlerinin, konunun anlaşılması açısından daha öncelikli olduğunu ifade ederek, kitabın amacını Ermeni iddialarının Rus ve Gürcistan arşivlerinde yer alan belgelere göre durumunu tespit etmek şeklinde belirtmiştir. 1915 Sevk ve İskan Kanunu'nu anlamak açısından öncesine de bakmak gereğini gözeten kaynakta Balkan Savaşı'nın Ermeniler üzerinde yaptığı etkiyi ortaya koyan belgelerin yanı sıra gönüllü birliklerle ilgili çeşitli belgeler, Ermenilerin işledikleri suçlarla ilgili Rus Arşivleri belgeleri, Ermeni mültecilerle ilgili kaç kişinin nereye gittiği, yaşam koşulları hakkında bilgi içeren belgeler gibi o dönemde yaşananları çeşitli boyutlarıyla sergileyen 180 adet belge dönemin daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacak mahiyettedir.
Öksüz, Hikmet ve Köse, İsmail. ABD Yüksek Komiseri Amiral Bristol'un rapor ve savaş günlüklerinde Ermeni Meselesi (1919 - 1927). Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, 2015. 370s. 9786056605000
Arka kapakta açıklandığı üzere "kitap, yüzyıllardır propagandanın kıskacında bulunan Ermeni Meselesi'nin kaynağını ortaya çıkartmaya çalışmaktadır. Amiral Bristol'un günlük ve raporlarından derlenen bilgiler aslına sadık kalınarak, sadece tarihsel kronolojiyle bütünleştirilip okuyucuyla buluşturulmaya çalışılmıştır". Böylece gerçekle algının ayrımını yapma olanağı yaratılması hedeflenmiştir. Belgelerin satır aralarıyla okunması halinde "misyonerlerin, on yıllar boyunca bu meseleyi nasıl şekillendirdikleri ve algı oluşturma yöntemleriyle dünya kamuoyuna takdim ettikleri çok açık bir şekilde anlaşılmaktadır." Kitabın amacı yeni bir perspektif oluşturabilmektir. İki ana bölüme sahip olan kitabın 1. Bölümü 1919-1922 yıllarını kapsayan Milli Mücadele Dönemi olaylarını, 2. Bölüm ise Lozan Konferansı ve ABD ile imzalanan Lozan Antlaşması çerçevesinde meydana gelen gelişmeleri konu almaktadır. Kitap, kapsamlı bibliyografyası, eklerde sunulan belgeler ve özenli hazırlanmış bir dizin ile bilimsel bir araştırmada aranan ögeleri bütünlük içinde sunmakta ve güven vermektedir.
Sarınay, Yusuf. 24 Nisan 1915'te Ne Oldu? : Ermeni Sevk ve İskanının Perde Arkası. İstanbul: İdeal Kültür ve Yayıncılık, 2012.
Uzun yıllar Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü görevini yürüttükten sonra 2012 yılında TOBB ETÜ'de akademik yaşama dönen Prof. Dr. Sarınay, "tarihi olaylar, belli bir sebep sonuç ilişkisi içinde ele alınmak yerine, Ermenilerin işlerine gelen argümanları çekip çıkardıkları bir bilgi ambarı olarak kullanılmaktadır." diyerek "tarihi konularda verilecek hükümlerin tarihin sessiz tanıkları olan arşivlere dayanılarak ortaya konulması" gerektiğini vurgular. Makalelerden oluşan kitapta Ermenilerle ilgili arşiv belgeleri, Rusya'nın Türklere kaşı Ermeni politikaları, Fransa'nın Ermenilere yönelik politikalarının temelleri, 1909 Adana Olayları ve tehcir gibi önemli olaylar ele alınmıştır. Balakian, Bloxham ve daha pek çok soykırım iddiacısı yazar 24 Nisan'da İstanbul'da tutuklanan Ermenilerin sanatçı, yazar gibi aydın kişiler olup suçlu olamayacaklarını savlarlar. Sarınay, bu kitabının ekinde tutuklananların bir listesini hangi örgütle bağlantılı oldukları ve tutuklanma nedenleri ile birlikte sunmaktadır. Çoğunluğu Taşnaksutyun, Hınçakyan veya Ramgadar bağlantılı olan kişiler arasında az sayıda Protestan da vardır. Osmanlı arşiv belgelerine hakim olan yazar bunları etkin kullanırken Rus arşiv belgelerine de atıflar vermekte ve Arsen Avagyan, Gaidz F. Minassian'ın Ermeniler ve İttihat Terakki, İşbirliğinden Çatışmaya (İstanbul, 2005) gibi Ermeni yazarlara da atıf verildiği görülmektedir.
Şimşir, Bilal N. Ermeni Meselesi 1774 - 2005. Ankara: Bilgi, 2006.
İlk 256 sayfada başlangıcından 2005 yılına dek olayları kaynaklara dayalı olarak derli toplu biçimde anlatan yazar, 257-268. sayfalarda kendi çalışmalarını özetlemiş, 271 - 455 sayfalar arasında değerli bir kronoloji sunmuştur. Kaynakça, dizin, fotoğraflar, kupürler kitabı tamamlamaktadır. Kitap konu ile ilgili vazgeçilmez bir referans kaynağı mahiyetindedir.
İlki 1 Ekim 1879, sonuncusu ise 12 Ocak 1914 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli vilayetlerinde görevli yetkililerin Kafkasya Askeri Bölge Karargahına gönderdiği bir gizli mektuptan alıntı, istatistiki veri veya haber türünden notlar, bilgiler ve çok sayıda raporu kapsayan 55 belge Türkçe ve Rusça olarak iki dilde sunulmuştur. Ayrıca orijinal Rusça belgelerin birinci sayfalarına yer verilmiştir. Rus ajanların özellikle Van ve Erzurum'da topladıkları bilgilere dayanan belgeler, görgü şahitlerinin tanıklıkları olup Rus bakış açısından ciddi analizler ve ilginç çıkarımlar da içermektedirler. Rus Savunma Bakanlığı'nın Osmanlı İmparatorluğu'nda yürüttüğü istihbarat çalışmalarına dayalı olarak hazırlattığı raporlar önemli birincil kaynaklardır. Kitap, Ermeni Sorununun ortaya çıkışı ve gelişimine ışık tutmaktadır.
Comments
Post a Comment