 |
| Nikolai Kondratiev, 1892-1931 |
9 Mayıs 2014 günü değerli araştırmacı gazeteci Soner Yalçın Sözcü Gazete'sindeki köşesinde güncel bir konu ile ilgili olarak adını tezin sahibi Rus ekonomistinden alan Kondratyev Dalgalarından söz ediyordu. Sayın Soner'in yazısı, geçmişte yaşanmış toplumsal olaylarla, dünyada neler olup bittiği ile, başımıza neyin neden geldiği ile ilgilenenlerin okuması gereken türden. Tez ilgimi çekti ve “Kondratyev Dalgaları”nın 19. yüzyıldan başlayarak bizim sahillerimize nasıl vurduğunu göstermeye ve özellikle dalga dönemlerini yüz yıl geçtiği halde üstümüzden atamadığımız haksız suçlamalara yol açan tehcirle sonuçlanan, Ermenilerin sadece yüzde 20 oranında nüfus yoğunluğuna sahip oldukları topraklarda egemenlik kurma çabalarına uygulamaya çalıştım. Umarım tehciri hazırlayan koşulları anlamaya biraz yararı olur:
1. dalga 1789-1817 - Devrimler Çağı: Belki biraz gecikmeli gelmiştir ama sanırım Jön Türk hareketinin temel taşıdır. Ermeniler açısından da Taşnak, Hınçak, Ramgavar (Armenakan)'ın kuruluşunun temeli olsa gerektir.
2. dalga 1848-1893 - Sermaye Çağı : 1853-56 Kırım Savaşı ile Rusya ile İngiltere'nin bilek güreşinin ortasında yaşanan acılar. Misyonerlerin kurdukları okullarda Ermeniler arasında milliyetçilik tohumlarının serpilişi ve dini kimliklerinin güçlendirilmesi; Hristiyanlar, nasıl Müslüman boyunduruğunda yaşar diye sorgulamaların güçlenmesi.
 |
| Kondratyev Dalgaları |
Her ne kadar 3. dalga (Vahşi Kapitalizm) 1893-1939 yıllarına şamilse de 2. dalganın çöküşünün başlangıcı 1870'lerde bize yansımasını 93 Harbi diye bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nda aramak kanımca hiç de yanlış olmaz. O savaş ki yenik düştüğümüzde istenen tazminatı ödeyemediğimiz için Kars'ımızı, Batum'umuzu, Artvin'imizi, Ardahan'ımızı feda ederek 40 yıllık karanlık döneme sokmuşuzdur. O savaş ki sonunda yapılan Berlin Anlaşması ile Müslümanlardan çok daha iyi koşullara sahip oldukları halde Ermenilere daha iyi koşullar sağlamak ve onları Kürtlere, Çerkeslere karşı korumak vaadinde bulunmak zorunda kalmışızdır. O savaş ki Rus Ordusu, Ermenilerin yardımıyla Erzurum'un Aziziye Tabyalarını uyuyan askerlerimizi öldürerek alabilmiş, kenti savunmak nacağına, yüreğine güvenen Nene Hatun ile simgelenen Erzurum halkına kalmıştır. Bu evre için, tabii bir de 12 Haziran 1879 tarihinde İngiltere Büyükelçisi Layard'ın Hükümetine bildirdiği gibi Bulgarların yolunu izleyerek ayaklanıp, sorun yaratıp yabancı müdahalesi sağlamak suretiyle bağımsızlık sağlamak amacı ile Ermenilerin çeşitli bahanelerle Sasun, Zeytun, Şebinkarahisar, Adana gibi çeşitli yerlerde başlattıkları isyanları, 1. Dünya Savaşında Rusya ve diğer müttefiklerle işbirliği yaparak Osmanlı Ordusunu arkadan vurdukları için uygulanmak zorunda kalınan tehciri anmadan geçmek olmaz. Bu uzun ve hareketli dönem, Müslümanların etnik temizlik uygulamaları ile Balkanlardan, Kafkaslardan, Kırımdan sökülüşünü de kapsar. Hatta bu sökülüş dalga dalga 1945' lere kadar uzanmıştır.
Sonraki dönemler benim araştırma alanımın dışına taştığı için bağlantılandırmaktan kaçınırım. Ama köşe taşlarının Truman Doktrini, Marshall Yardımı, NATO'ya katılım gibi olaylarla döşendiğini kestirmek pek zor değil gibi ve bu bloğun konu alanı dışında.
Konumu, kimliği ve gelişmişlik düzeyi itibariyle Batılıların iştahını kabartan, üzerinde hesaplar yapılan, etki altına alınmak istenen bir ülkenin insanları olarak rehavete kapılma lüksümüz yok. Geçmişimizi iyi anlayıp sağlıklı analiz ve sentezler yaparak geleceğimizi kendi ellerimizde tutma iradesini göstermek zorundayız. Bu ülkeyi kuranların bize bıraktığı miras bu sorumluluktur.
Kaynakça
Yalçın, Soner. Erdoğan'ın çöküş tarihi. Sözcü, 9 Mayıs 2014. http://sozcu.com.tr/2014/yazarlar/soner-yalcin/erdoganin-cokus-tarihi-505482/
Kondratiev wave. Wikipedia. http://en.wikipedia.org/wiki/Kondratiev_wave
Comments
Post a Comment